• Anasayfa
  • Hakkımızda
  • Yazarlar
  • Künye
  • Yayın İlkeleri
  • Alıntı Şartları
  • Gizlilik Bildirimi
  • İletişim
1 Şubat 2023, Çarşamba
Yorumla.Net - Teknoloji Haberleri ve Gündemi
Hiç sonuç Bulunamadı
Tüm Sonuçları Gör
  • ANASAYFA
  • HABERLER
  • TEKNOLOJİ
  • MAGAZİN
  • MOBİL
  • OYUN
Yorumla.Net - Teknoloji Haberleri ve Gündemi
  • ANASAYFA
  • HABERLER
  • TEKNOLOJİ
  • MAGAZİN
  • MOBİL
  • OYUN
Hiç sonuç Bulunamadı
Tüm Sonuçları Gör
Yorumla.Net - Teknoloji Haberleri ve Gündemi
Hiç sonuç Bulunamadı
Tüm Sonuçları Gör

Geçmişten Günümüze Büyük Telekskopların Tarihi!

Yazar Ahmet DEMİR
13 Nisan 2022
Kategori Bilim & Teknoloji

Mühendisler ve astronomlar, evrenin ula­şılabilecek en uzak yerlerinden gelen ışıkları toplayacak çok çeşitli ve büyük teleskoplar yap­maktalar. Onların bu çalışmaları ise, dev ayna­ların iyi bir şekilde tasarımlanıp kullanılmasına bağlıdır. Teleskop, evrenden gelen her çeşit radyasyonu alıp görüntüleyebilen ve astronomların kullandığı, rasathane cihazı olarak tanımlanabilir. 1608 yılında Hollandalı bir gözlük üreticisi olan Hans Lippershey’in keşfettiğini ve patentini aldığını belirtelim. 1609 yılına gelindiğinde ise Galileo Galilei tarafından ilkkez, gökyüzünü gözlemlemek için kullanıldı.

Günümüz astronomları, bugüne kadar bizleri hay­rete düşüren ve haklarında kesin bir kanıya va­ramadığımız bazı büyük sorunları çözmek durumun­dadırlar. Örneğin, galaksiler büyük patlamalardan sonra meydana gelen sıcak gazlardan nasıl oluştu? Madde, bütün evren boyunca nasıl yayıldı? Bu ve benzeri soruların cevapları için gerekli ipuçları, en uzak galaksi ve kuasarlarda bulunmaktadır. Fakat bu galaksi ve kuasarlardan gelen ışıklar, çok uzun zaman öncesine aittir. Bu nesneler çok uzakta ol­malarından dolayı gökyüzünde bulanık halde görü­nürler. Bu gibi sebeplerden dolayı, bu tür konular üzerinde çalışan astronomlar, çeşitli zorluklarla kar­şılaşırlar.
Yıldızlardan gelen zayıf ışıkları toplamak ve uzaktaki gökcisimlerini incelemek için, modern âlet­lerle donatılmış büyük teleskoplara ihtiyacımız var­dır. Günümüz mühendis ve astronomları, henüz bir başka benzeri olmayan ve çağımızın en son yenilik­lerini içeren, büyük bir teleskop yapma yarışına girdiler.

Dünyadaki En Büyük Teleskop Hangisi?

Astronomların herhangi bir teleskop hakkında hüküm vermeleri, o teleskobun gökyüzünden gelen ışığı alıp, bir noktada toplayan, temel aynasının çap uzunluğuna bağlıdır. Günümüzde en büyük teleskop ÇİN’de 500 m çapındaki FAST radyo teleskobudur. Astronom­lar bu büyük teleskoplar sayesinde, gökyüzünden gelen ışıkları daha kolay inceleme olanağı bulacak­lardır. Eğer şu anda çalışan teleskopların kapladığı alanları hesaplayacak olursak, hepsinin kapladığı toplam alanın, iki tenis kortu büyüklüğünde olduğu­nu göreceğiz. Yeni yapılan teleskoplar, hacim yönün­den bu alanın dört katı kadar yer kaplayacaktır.

Bu yüzyılın ilk yarılarında, Amerikalı astronom George Ellery Hale’in, seri şekilde ve rekor kıran bü­yük teleskoplar yapmasıyla, teleskop yarışının yan­kıları duyulmaya başlamıştır. Bu teleskopların en büyüğü, 1948 yılında yapılan ve San Diego yakınla­rındaki Palomar Dağları’nda bulunan “200 inch”lik teleskoptur. Bilinen ismi, “Hale Teleskop”tur. Ay­na çapı 5,08 m uzunluğundadır. Bu uzunluk, daha önce yapılan teleskop aynalarına oranla iki kat da­ha fazladır.

40 yıldan beri Hale Teleskop’tan büyük, sade­ce bir teleskop yapılabildi (6 m ayna çapı ile Sovyet­ler Birliği’nde). Fakat bu teleskop, Hale Teleskop’tan elde edilen sonuçlar kadar iyi sonuç vermedi. Bunun nedeni ise, teleskobun Kafkas Dağları’na yer­leştirilmesinden kaynaklanmıştır. Çünkü, Kafkas-lar’da bulunan dalgalı hava akımı, gökyüzündeki manzarayı bulanıklaştırmakta ve dolayısıyla yapılan gözlemlerde iyi görüntü alınamamaktadır.
Bundan 20-30 yıl önce, astronomlar gökyüzün­den gelen ışıkları kaydetmek için, fotoğraf klişeleri kullanıyorlardı ve gelen 1000 ışıktan sadece 1 tane­si kaydedilebiliyordu. Bu yüzden ayna tarafından top­lanan ışığın % 1′i kullanılıp % 99′u kullanılamıyordu. Günümüzde yeni yapılan dedektörler sayesinde, te-leskoba gelen ışığın üçte ikisi kaydedilebiliyor. Böy­lece daha büyük teleskop olmadan, daha çok ışık kaydedilip, daha fazla gözlem yapılabiliyor. Astro­nomların gökyüzünden gelen ışıkları kaydetmek için, daha hassas dedektörler yapmalarıyla, büyük teles­kop yapma yarışı bir hayli hızlanacaktır.

Makine mühendislerinin görüşlerine göre, yeni şekilde büyük teleskoplar yapmak pek zor değildir. Çünkü, yapılacak olan teleskopların bütün parçala­rı, daha önce çizilmiş planlardan alınabilir. Çelik tüp­lerden oluşan kafes, temel aynayı dip kısımda tutar ve yukarıdaki ikinci aynaya destek sağlar. Ortada ise, mil üzerine oturtulmuş bir kafes vardır ve bu kafes, Y şeklindeki bir çerçeveye yerleştirilmiştir. Astronom­lar, çerçeveyi döndürüp, teleskop kafesini de aşağı yukarı hareket ettirerek, teleskobu yapılacak gözle­me göre değişik açılara ayarlayabilirler. Böylece ast­ronomlar, yıldız ve galaksilerin hareketlerini açıkça gözleyebilirler.

Gereken büyüklük ve hassasiyette aynaların ya­pılamamasından dolayı, büyük teleskop yapma ya­rışındaki rekabet bir noktada durmaktadır. Ayna yapımında dikkat edilecek en önemli noktalardan biri, aynanın dayanıklı ve ayna yüzeyinin düzgün olma­sıdır. Çünkü laboratuvar şartlarında düzgün olan ay­nalar, teleskoba takıldıktan sonra, değişik gözlem şartlarının etkisinden dolayı bozulabilimektedirler.

Astronomlar teleskop aynalarını cam kullanma­dan veya camla-seramik karışımı kullanarak yapıyor­lar. Yansıtıcı bir yüzey oluşturmak için, ön yüzü alüminyumla doldurulmuş ince bir tabaka kullanıyor­lar. Ayna yapımcıları, başka maddeler üzerinde ça­lışmalarını sürdürmelerine rağmen, cam maddeler halen tercih edilmektedir. Çünkü cam maddeler, da­ha sağlam ve yansıtıcı özellikleri de daha iyidir. Me­tal aynalar, iç basınçları sebebiyle zamanla eğrilip şekil değiştirebiliyorlar.

Gelişigüzel camdan yapılan aynaların, teleskop yapımında kullanım alanları çok dardır. Gözlem ya­pılırken, gecenin ilerlemesiyle, gözlem şartlarında değişme ve sıcaklıkta düşme görülür; bu nedenle ay­nalar soğur ve soğudukça büzülür. Fakat, aynanın ince parçası kalın parçasına oranla daha çabuk so­ğur ve büzülür. Bu yüzden aynanın şekli de bozulur.

George Ellery Hale, VVilson Dağı’nda ayna ça­pı 2,5 m olan teleskopla yaptığı ilk gözlemde, çok şaşırmıştı. Çünkü tek imaj göreceği yerde, birbirine geçmiş altı ya da yedi imaj görüyordu. Bu teleskop, daha sonra cam aynaların sabit sıcaklıkta tutulma­sıyla istenilen amaca ulaşmıştı. Fakat, büyük aynalı teleskoplar, dayanıklı olmaları sebebiyle daha çok tercih edilmiştir. Hale, bu problemi, aynanın dışını, yeni gelişen Pyrex borisilicate (ateşe dayanıklı mad­de) ile kaplayarak, ayna çapı 200 inch’e kadar olan teleskoplar için çözümlemişti. Bu maddeler sıcaklı­ğın değişmesiyle aynanın şeklinin daha az bozulma­sını sağlıyordu.

Ayna yapımcıları bu ve benzeri nedenlerden do­layı, değişik sıcaklıklarda ve değişik gözlem şartla­rında, kendi şeklini koruyan aynaları düzenleyip geliştirdiler. Bu aynalar, cam ve seramik karışımı gibi değişik maddelerden yapılmış, olup, piyasada “zeradur” ve “cervit” isimleri altında satılmaktadır. Son zamanlardaki teleskop aynaları, kuartz, cam-seramik karışımları veya değişik çeşitte ve düşük es­neklikte olan maddelerden yapılmaktadır. Bugüne kadar yapılan en büyük seramik-cam ayna, Kanar­ya Adaları’nda La Palma’da yeni açılan VVilliam Hers-chell Teleskobu’nda bulunmaktadır. Bu teleskobun cervit temel aynası ise, 4,2 m çaplı ve dünyadaki 3. büyük teleskop aynasıdır.

Japon astronomlar, fikir olarak VVilliam Herschell teleskobuna benzeyen, ancak hacim olarak daha bü­yük bir teleskop yapmaktalar. Bu teleskobun ayna­sı ise, seramik-camdan yapılacak ve ayna çapı 7,5 m olacak. Japonlar yapacakları bu teleskobu Mau­na Kea’nın (Havvai’de 4200 m yükseklikte bir dağ) zirvesine yerleştirecekler. Japonya Ulusal Astronomi Rasathanesi’nden Syuzo Isobe’ye göre, bu te­leskop 1995 yılında tamamlanmış olacak. Japonların yapacağı bu büyük teleskobun önemli bir özelliği, aynaların düzgün bir şekilde kalmasını sağlamak amacıyla arkalarına değişik bir sistemin yerleştiril-mesidir. Japonlar, aynaların arka tarafından destek oluşturan bu sisteme “aktif destek sistemi” diyorlar.

Küçük aynalar yeterince sert olduğundan, teles-kobu gökyüzünün değişik yerlerine bakmak için, de­ğişik açılara getirseniz bile kendi şekillerini tam olarak korurlar. Eğer aynayı basit bir şekilde, kalın-lığıyla çapı aynı orantıda olacak biçimde ayarlarsa­nız, ayna yine sert kalır; ama aşırı bir şekilde de ağırlaşır. Ağırlık, ayna çapının küpü ile doğru oran­tılı olarak artar. Bunun anlamı ise, teleskop kafesi ve çerçevesinin oldukça ağırlaşması ve dolayısıyla da teleskop yapımının aşırı maliyete sebep olmasıdır. Bu nedenlerden dolayı Japonlar, 7,5 m çapın­da olmasına rağmen, kalınlığı 20 cm olan ince bir ayna yapmaya karar verdiler. Sonuç olarak, ayna sa­dece 20 ton ağırlığında olacak. Bu ağırlık VVilliam Herschell Teleskobu’nun ayna ağırlığına oranla da­ha az; ama, Japonların yaptığı bu teleskop, diğerin­den üç kat daha fazla ışık toplayacaktır.

İnce ayna kullanımı nedeniyle Japonların teles­kop için harcayacakları para bir hayli azalacak; bu nedenle Japonlar aynanın arkasına 390 adet aktif destek sistemi yerleştirmeyi planlıyorlar. Bu sistemde bir bilgisayar, devamlı yüzey şekillerini kontrol eder ve sistemin düzgün şekilde çalışıp, aynanın da düz­gün şekle girmesini sağlamak amacıyla gerekli emir ve sinyalleri (saniyede 10 defa) gönderir.

Güney Avrupa Rasathanesi, Avrupalı astronom­ların, gökyüzünün güney kısımlarında gözlem yapa­bilmeleri için, Şili’ye teleskop yerleştirmiştir. Aralık 1987′de Güney Avrupa Rasathanesi’ne bağlı olan ülkeler (Belçika, Danimarka, Fransa, italya, Hollan­da, Batı Almanya, İsveç ve isviçre) 16 m ayna çaplı büyük bir teleskop gücünde olan yeni bir teleskop yapımı için 100 milyon dolar harcamaya karar ver­diler. Bu “Büyük Teleskop” her biri 8 m çapında ay­nalardan yapılan dört ayrı teleskoptan oluşacak. Dört ayrı teleskoptan gelen ışıklar ise, optik lifler yardı­mıyla aynı odakta toplanacak Her biri 8 m çapında olan aynalar, sadece 20 cm kalınlığında olacak. Bu nedenle, aynaların ken­di şekillerini koruyabilmeleri için, aktif destek siste­mine ihtiyacı olacak. Rasathaneler, bugünlerde laboratuvarlarda yapılan küçük ve başarılı test so­nuçlarından faydalanarak, ince aynalı ve aktif des­tek sistemine sahip büyük teleskoplar yapabiliyor. Bu teleskoptaki Zerodur aynanın çapı 3,6 m, ka­lınlığı ise, 24 cm’dir. 1988 yılının Ağus­tos ayında, mühendisler tarafından yapılan laboratuvar testlerinin sonucunda, aktif destek sisteminin daha önce planlanan şekilde işlediği görüldü. Büyük teleskop için hazırlanan ayna, şu anda Şili yoluna çıkmıştır. Bu ayna, yeni yapılan teleskop aynalarına oranla 50 kat fazla esnekliğe sahip ola­cak; bu nedenle de 75 yerine yüzlerce çift destek sistemine ihtiyacı olacaktır. Ancak aktif destek sis­temi olmayan diğer teleskopların ağırlığından % 20 daha hafif olacaktır. Teleskobun diğer kalan taraf­ları ise, tamamlanmak üzeredir.

Keck Teleskobunun kalbi, banyo fayansı gibi bir­birine uygun 36 küçük parçacıktan meydana gel­miş bir aynadan oluşuyor.
Hale Teleskobu geçmek için yapılan üç ayna ta­sarımı. Kısa odaklı petek şeklinde olan ayna, katı ve hafif. Büyük Teleskop aynası, ince fakat aktif olarak arkadan destekli. Keck Teleskobunun ay­nası, her biri aktif destek sistemine ait parçacık­lardan oluşmuş.

PaylaşTweetlePinGönder

BENZER HABERLER

uzay gemisi yakıtı nükleer enerji

Uzay Gemileri Nükleer Enerjiyle Çalışacak

Yazar Ahmet DEMİR
30 Ocak 2023

NASA, atomik uzay gemileri geliştirmek için harekete geçti. Ay ve Mars yolculukları için kullanılacak olan uzay gemilerinin nükleer enerjiyle çalışması...

ESA çin astronot göndermeyecek

Avrupa Uzay Ajansı, Çin Uzay İstasyonuna Astronot Göndermeyecek

Yazar Ahmet DEMİR
30 Ocak 2023

Çin’in dünya görüngesine kurduğu uzay istasyonuna dair farklı açıklamalar yapılıyor. Avrupa Uzay Ajansı olan ESA, bu istasyona astronot gönderme gibi...

google yapay zeka ile metni müziğe çeviriyor

Google’ın Yeni Yapay Zekası MusicLM, Metni Müziğe Dönüştürüyor

Yazar Ahmet DEMİR
30 Ocak 2023

Google tarafından metin istemlerinden müzik parçaları oluşturan, hatta bununla da kalmayıp ıslıklı bir melodiyi farklı bir enstrümana dönüştürebilme yeteneğine sahip...

Hubble Uzay Teleskobu Bir Kara Deliğin Yıldızı Yuttuğunu Görüntüledi

Yazar Ahmet DEMİR
16 Ocak 2023

Hubble Uzay Teleskobu tarafından 2022 yılının Mart ayında bir yıldız - kara delik çarpışması keşfedildi. Keşfedilen bu olay, yaklaşık 1...

Bir cevap yazın Cevabı iptal et

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

BAŞLICA HABERLER

marvels midnight suns deadpool
Oyun

Marvel’s Midnight Suns için Beklenen Deadpool Güncellemesi Sonunda Çıktı

30 Ocak 2023
uzay gemisi yakıtı nükleer enerji
Bilim & Teknoloji

Uzay Gemileri Nükleer Enerjiyle Çalışacak

30 Ocak 2023
forza motorsport yeni detaylar çıkış tarihi
Oyun

Forza Motorsport ile İlgili Yeni Detaylar Ortaya Çıktı

30 Ocak 2023
ESA çin astronot göndermeyecek
Bilim & Teknoloji

Avrupa Uzay Ajansı, Çin Uzay İstasyonuna Astronot Göndermeyecek

30 Ocak 2023
birleşmiş milletler küresel ekonomi
Haberler

Birleşmiş Milletler Küresel Ekonomik Büyümenin Yavaşlayacağını Açıkladı

30 Ocak 2023
  YORUMLA.NET YAYIN AKIŞI
Marvel’s Midnight Suns için Beklenen Deadpool Güncellemesi Sonunda Çıktı 30 Ocak 2023
Uzay Gemileri Nükleer Enerjiyle Çalışacak 30 Ocak 2023
Forza Motorsport ile İlgili Yeni Detaylar Ortaya Çıktı 30 Ocak 2023
Avrupa Uzay Ajansı, Çin Uzay İstasyonuna Astronot Göndermeyecek 30 Ocak 2023
Birleşmiş Milletler Küresel Ekonomik Büyümenin Yavaşlayacağını Açıkladı 30 Ocak 2023
Sonra
Önce
A101 ucuz telefon fırsatıyla karşımıza çıkıyor!

A101 aktüel ürünler kataloğu: 1.399 TL’ye telefon geliyor!

17 Eylül 2022
marvels-guardians-of-the-galaxy

Marvel Guardians of the Galaxy DLSS ve Ray Tracing’i Destekleyecek

24 Ağustos 2021

Vivo Y77e 5G şık tasarımı ile çıktı! Fiyatı ne kadar?

12 Ağustos 2022
Yasak Elma final yapacak!

Eda Ece’nin başrol oynadığı Yasak Elma dizisinden sevindiren haber!

10 Ağustos 2022
Red Magic 8 Pro özellikleri neler olacak?

Performans canavarı oyun telefonu: Red Magic 8 Pro özellikleri belli oldu

5 Aralık 2022
skyrim sırrı

Skyrim Geliştiricisi Oyuna Dair Bir Sır Açıklandı

2 Aralık 2022
Huawei Mate 50 serisi 7 Eylül'de geliyor

Huawei Mate 50 serisi yolda! Özellikleri ortaya çıktı

13 Ağustos 2022

Mauro Icardi, yeni erkek arkadaşıyla Instagram gönderisi paylaşan Wanda Nara için gidiyor

26 Ekim 2022
Ring of Elysium sistem gereksinimleri

Ring of Elysium Sistem Gereksinimleri

23 Ağustos 2022
en iyi 5 antivirüs programı

En İyi 5 Antivirüs Programı

18 Kasım 2022
Yorumla.Net – Teknoloji Haberleri ve Gündemi

E-Posta Adresimiz

iletisim@yorumla.net

Telefon Numaramız

+90 536 878 28 82

Yazışma Adresi

Şair Sok. No: 4D 61080 Üniversite Mah. Ortahisar - TRABZON

Güncel Bilim ve Teknoloji Haberleri burada! Yorumla.Net farkı ile akıllı telefonlar, tabletler, bilgisayar ve oyun dünyasında yaşanan tüm gelişmeleri anlık olarak takip edin.

  • Yorumla.Net içeriğindeki yazılı veya görsel yayınların izinsiz veya kaynak gösterilmeden kullanılması yasaktır. Alıntı Şartları'nı okuyunuz.

Yorumla; teknoloji haberleri, bilgisayar bileşenleri, mobil ve oyun incelemeleri hakkında bilgilere yer verir. © 2019. Tüm hakları saklıdır.

Hakkımızda

Künye

İletişim

Gizlilik Politikası

Hiç sonuç Bulunamadı
Tüm Sonuçları Gör
  • ANASAYFA
  • BİLİM & TEKNOLOJİ
  • HABERLER
  • MAGAZİN
  • MOBİL
  • OTOMOBİL
  • OYUN
  • Hakkımızda
    • Yazarlar
  • Künye
  • Gizlilik Bildirimi
    • Yayın İlkeleri
    • Alıntı Şartları
  • İletişim