Azerbaycan'da Elektronik Sigara Satışı ve Kullanımına Yasak Geliyor

Azerbaycan Milli Meclisi, ülkedeki elektronik sigara kullanımının yaygınlaşması ve potansiyel sağlık riskleri nedeniyle önemli bir adım attı. Meclis genel kurulunda oy çokluğuyla kabul edilen yeni düzenleme ile, bu ürünlerin ticari faaliyetleri ve kamuya açık alanlarda kullanımı tamamen yasaklanıyor. Bu karar, tütün ve tütün mamulleriyle mücadele kapsamında atılan kapsamlı bir adım olarak değerlendirilmektedir.

Kabul edilen yasa değişikliği, mevcut "Tütün ve Tütün Mamulleri Hakkında" kanununda yapılan köklü düzenlemeleri içeriyor. Bu kapsamda, nikotin veya aroma içeren sıvıyı ısıtarak buhar oluşturan tüm elektronik sigara türleri ile bu cihazların aksam ve parçalarının ülkeye ithalatı, satışı, reklamı ve kamuya açık alanlarda kullanımı yasaklanacak. Bu geniş kapsamlı yasak, Azerbaycan'ın halk sağlığını koruma taahhüdünün bir göstergesi niteliğindedir.

Yasağın Kapsamı ve İstisnalar

Getirilen yasak, özellikle sıvı elektronik sigaraları ve ilgili tüm ticari faaliyetleri hedef alıyor. Bu ürünler, vergilendirilen ürünler listesinden çıkarılacak ve hiçbir şekilde reklam faaliyetine konu olamayacak. Karar, elektronik sigaraların cazibesini azaltmayı ve özellikle genç nüfus arasındaki yayılımını durdurmayı amaçlamaktadır. Yasağın uygulanmasıyla birlikte, ülkedeki elektronik sigara pazarının tamamen ortadan kalkması bekleniyor.

Ancak, yeni düzenlemede önemli bir istisna bulunmaktadır: ısıtılmış tütün ürünleri bu yasağın dışında tutuldu. Bu ayrım, tütün ürünleri pazarındaki farklı kategorilere yaklaşımı göstermektedir. Isıtılmış tütün ürünleri, elektronik sigaralardan farklı bir teknolojiye sahip olup, yasak kararı alınırken bu farklılıkların göz önünde bulundurulduğu anlaşılmaktadır. Bu durum, piyasadaki diğer nikotin ürünlerinin gelecekteki durumu hakkında da tartışmaları beraberinde getirebilir.

Yasağın Gerekçeleri, Sağlık Etkileri ve Beklenen Yansımalar

Azerbaycan Milli Meclisi'nin bu kararı almasındaki temel gerekçe, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından da vurgulanan elektronik sigaraların halk sağlığı üzerindeki potansiyel olumsuz etkileridir. Uzmanlar, elektronik sigaraların içerdiği nikotin ve diğer kimyasalların bağımlılık yapıcı özellikleri ve uzun vadeli sağlık riskleri konusunda uyarılarda bulunmaktadır. Özellikle gençler arasında kullanımının artması, yetkilileri bu konuda daha sıkı önlemler almaya sevk etmiştir. Halk sağlığı uzmanları, yasağın özellikle genç neslin nikotin bağımlılığından korunması adına kritik bir adım olduğunu belirtmektedir.

Yasağın yürürlüğe girmesiyle birlikte, Azerbaycan'da akciğer hastalıkları, kalp rahatsızlıkları ve diğer ilgili sağlık sorunlarında azalma yaşanabileceği öngörülüyor. Uzmanlar, elektronik sigaraların tam olarak zararsız olmadığının altını çizmekte ve bu tür ürünlerin kullanımının toplum sağlığı üzerindeki yükünü azaltmanın önemine dikkat çekmektedir. Bu adım, aynı zamanda ülkenin tütünle mücadele stratejisinin bir parçası olarak da görülebilir.

Ekonomik ve Toplumsal Yansımalar

Elektronik sigara yasağının Azerbaycan ekonomisi üzerinde de belirli etkileri olması beklenmektedir. Bu ürünlerin ithalatı ve satışı durdurulacağı için, ilgili sektördeki işletmeler ve çalışanlar için yeni düzenlemelere uyum süreci başlayacaktır. Devletin bu ürünlerden aldığı vergilerin ortadan kalkmasıyla birlikte, bütçe üzerinde küçük ölçekli de olsa bir değişiklik yaşanabilir. Ancak, bu durumun genel ekonomi üzerindeki etkisi, yasağın sağlık faydaları göz önüne alındığında ikincil planda kalmaktadır.

Toplumsal açıdan ise, yasağın elektronik sigara kullanıcıları ve kamuoyu nezdinde farklı tepkiler doğurması muhtemeldir. Bazı kullanıcılar karara tepki gösterirken, halk sağlığı savunucuları ve ebeveynler genellikle bu tür yasakları desteklemektedir. Bu tür yasal düzenlemelerin başarısı, toplumun bilinçlendirilmesi ve yasağa uyumun sağlanmasıyla doğrudan ilişkili olacaktır.

Yürürlük Tarihi ve İlgili Adımlar

Söz konusu yasa değişikliğinin resmen yürürlüğe girmesi için Azerbaycan Cumhurbaşkanı'nın onayı gerekmektedir. Onayın ardından düzenleme, belirlenen takvim uyarınca 1 Nisan 2026 tarihinde resmiyet kazanacak. Bu süreç, ilgili tüm paydaşlara uyum sağlamaları için yeterli zaman tanımaktadır. Yasağın tam olarak uygulanabilmesi için gümrük birimleri, denetim otoriteleri ve yerel yönetimler arasında koordinasyonun sağlanması büyük önem taşımaktadır.

Uzmanlar, yasanın etkili bir şekilde uygulanabilmesi için kapsamlı bilgilendirme kampanyalarının ve denetim mekanizmalarının oluşturulması gerektiğini vurgulamaktadır. Bu yasağın, bölgedeki diğer ülkeler için de bir emsal teşkil edebileceği ve benzer adımların atılmasına öncülük edebileceği düşünülmektedir. Azerbaycan, bu kararıyla halk sağlığına verdiği önemi bir kez daha ortaya koymuştur.

Kaynak: BHA